کاربرد و فواید بی شمار گل محمدی و گلاب | یک گل و صد خاصیت

به گزارش شهرآرانیوز؛ گل افزون بر اینکه نماد زیبایی و نشان دهنده احساسات و عواطف انسانی است، یکی از پرکاربردترین گیاهان در صنعت دارویی، غذایی و عطرسازی هم به حساب می‌آید. عمر کوتاه آن سبب شده است تا نتوان در همه سال از خواص بی شمارش بهره برد، برای همین صنایع با گلاب گیری یا تهیه اسانس از انواع آن به دنبال جاودانه کردنش هستند.

اگر اهل گل و گیاه باشید حتما می‌دانید که رُزها خانواده بزرگی از گل‌ها محسوب می‌شوند و ما ایرانی‌ها با گونه سرخ یا گل محمدی آن بیشتر از انواع دیگرش آشنا هستیم و شاید بتوان گفت این گل با کاربرد‌های فراوانی که دارد با زندگی روزانه ما گره خورده است، مانند تهیه انواع دمنوش‌ها و دسرها، پاک سازی‌های پوستی و حتی شست وشوی مزارها.

به لطف صنعت گلاب گیری، دسترسی ما به عصاره این گل خوش عطرو بو در همه طول سال امکان پذیر است، ولی اگر به دنبال استفاده از برگ‌های ظریف این گل باشیم، باید در همین روز‌ها که فصل گلاب گیری آن هم هست، برای بهره بردن از آن برنامه ریزی کنیم. در ادامه و به مناسبت روز گل محمدی و گلاب می‌خواهیم به کاربرد‌ها و خواص بی نظیر این گیاه معطر نگاهی بیندازیم.

طبــع

طبع گل محمدی گرم است.

ترکیبات گل محمدی

ترکیبات زیاد و ارزشمندی که در گل محمدی وجود دارد از آن یک آزمایشگاه شیمی ساخته است. ترکیباتی که‌ می‌توان از آن‌ها در صنایع مختلف غذایی، دارویی و عطرسازی نهایت بهره را برد، مانند:

• انواع فلاونوئید‌ها
• آنتوسیانین‌ها
• فنول‌ها و تانن‌ها
• انواع اجزای اسانس مانند سیترونلول، ژرانیول و نرول
• انواع ترپن‌ها
• پلی ساکارید‌ها
• ویتامین C
• اسید‌های چرب
• اسید‌های آلی
• کاروتنوئید‌ها

۳ خاصیت مهم این گل

خواص آنتی اکسیدانی، ضد باکتریایی و میکروبی و ضدالتهابی گل محمدی را باید سه ویژگی مهم و قوی این گل دانست.

انواع استفاده از گل محمدی

• چای
• دمنوش
• روغن
• اسانس
• گلاب

احتیاط در مصرف!

گل محمدی درکنار خواص بی شماری که دارد مصرف زیاد یا حتی کمش می‌تواند برای برخی مضر باشد و این عوارض را برجا بگذارد:

• اسهال و استفراغ
• یبوست
• حالت تهوع
• خستگی و بی خوابی
• سوزش سر دل و گرفتگی معده
• سر درد و واکنش‌های حساسیت زا

زیاده روی درمصرف گل محمدی به علت وجود مقادیر بسیار بالای ویتامین C در آن می‌تواند سبب بروز سنگ کلیه، تجمع آهن اضافه در بدن و ناتوانی جنسی در مردان شود.

در ادامه حتما بخوانید گزارش تصویری | جشن گل‌های محمدی روستای فرخد خراسان رضوی

خواص گل محمدی در طب سنتی

در طب سنتی ایرانی از گل محمدی به عنوان یک داروخانه سیار هم کمک گرفته می‌شود،  این گل در تقویت بینایی، برطرف کردن خشکی چشم، کمک به شادابی پوست و مو و ازبین بردن آکنه‌ها کارآیی دارد. در ادامه به تعدادی از این خواص اشاره گذرایی داریم.

برطرف کردن یبوست

برای برطرف کردن یبوست و حتی پیشگیری از آن باید به سراغ موادغذایی بروید که بتوانند حرکات منظم روده را تقویت کنند، مانند گلبرگ‌های گل محمدی که با دارا بودن مقدار کمی فیبر رژیمی می‌توانند حجم مدفوع را افزایش دهند و حرکات روده را منظم کنند. همچنین ملین نیز هستند.

حفظ سلامتی کبد

گل محمدی با سم زدایی از کبد و دفع سموم از آن، بهبود متابولیسم چربی‌ها و محافظت از سلول‌های کبدی در برابر آسیب‌ها سبب حفظ سلامتی کبد و مدیریت کبد چرب می‌شود. همچنین با خاصیت ضد التهابی اش به کاهش التهاب کبد که معمولا با بیماری کبد چرب مرتبط است، کمک بسزایی می‌کند.

تقویت معده

گل محمدی برای سلامت معده هم بسیار پرخاصیت است، برای نمونه خاصیت ضد التهابی آن سبب کاهش التهاب در پوشش معده و ترکیبات جادویی آن سبب تولید بیشتر صفرا و هضم بهتر چربی‌ها می‌شود. همچنین آنتی اکسیدان‌های موجود در آن نیز از پوشش معده در برابر استرس اکسیداتیو حفاظت و با خواص ضد میکروبی اش مانند یک سد دفاعی در برابر عفونت‌ها عمل می‌کند. درنهایت نیز گرفتگی معده را کاهش می‌دهد و سبب تسکین آن می‌شود.

کمک به سلامت زنان

از خاصیت گل محمدی این است که‌ می‌تواند سبب کاهش نشانه‌های قاعدگی مانند درد، نفخ و گرفتگی‌های دردناک شود. همچنین به تنظیم قاعدگی و بهبود خلق وخو هم کمک می‌کند. کاهش عوارض یائسگی مانند گرگرفتگی را هم باید از دیگر خواص مصرف این گل دانست. مقدار زیاد ویتامین C موجود در آن هم می‌تواند برای خانم‌های باردار بسیار مفید باشد و سبب تقویت سیستم ایمنی بدنشان شود.

کاربرد معمولی گل محمدی

شربت گل محمدی

یکی از شربت‌های خوش طعم برای روز‌های گرم تابستان شربت گل محمدی است. برای این منظور شما به ۵۰۰ گرم گل محمدی تازه، ۲ کیلوگرم شکر، یک نوک قاشق چای خوری جوهرلیمو و ۲ لیتر آب نیاز دارید.

گلبرگ‌های گل محمدی را با دقت جدا کنید و آن‌ها را همراه با آبجوش داخل قابلمه‌ای بریزید. حالا یک دم کنی تمیز روی در قابلمه بگذارید و آن را به مدت ۲۴ ساعت کنار بگذارید تا عطر گلبرگ‌ها کامل خارج شود. سپس آن‌ها را صاف و شکر را به آن اضافه کنید. قابلمه را روی حرارت ملایم بگذارید تا شربت به غلظت کافی برسد. بعد هم جوهرلیمو را به آن اضافه کنید و قابلمه را از روی حرارت بردارید. شربت که خنک شد، آن را داخل شیشه‌ای بریزید و درون یخچال نگهداری کنید.

شیرینی گل محمدی

با گل محمدی شیرینی‌ها و دسر‌های زیادی می‌توان درست کرد که در ادامه به یک نمونه آن اشاره می‌کنیم. شیرینی گل محمدی. برای تهیه آن شما به ۱۰۰ گرم کره، ۴۰  گرم پودر قند، یک عدد زرده تخم مرغ، نصف قاشق چای خوری وانیل، یک قاشق غذاخوری پودر گل محمدی و ۱۸۰ گرم آرد نیاز دارید.

کره و پودر قند را با همزن برقی هم بزنید تا سبک و یکدست شود. سپس زرده تخم مرغ و وانیل را اضافه کنید و باز هم باهمزن بزنید. حالا آرد را کم کم اضافه کنید و باز هم به آرامی با همزن بزنید. در مرحله پایانی هم پودر گل سرخ را اضافه و با لیسک یا دست آن‌ها را مخلوط کنید. خمیر را به مدت یک ساعت درون یخچال استراحت بدهید. حالا خمیر را روی نایلونی به ضخامت نیم سانتی متر باز کنید و بعد هم به شکل دل خواه قالب بزنید. کاغذ روغنی کف سینی بگذارید و شیرینی‌ها را درون آن بچینید. بعد هم سینی را داخل فر ۱۷۰درجه سانتی گراد که از قبل گرم کرده‌اید به مدت ۱۲ تا۱۵ دقیقه بپزید.

مربای گل محمدی

یکی از مربا‌هایی که با خواص دارویی اش طرف داران خاص خودش را دارد، مربای گل محمدی است که برخی آن را در ترکیب با دیگر مربا‌ها هم استفاده می‌کنند. برای تهیه این مربا شما به دوپیمانه گلبرگ تازه این گل و به همان اندازه شکر، یک پیمانه آب، یک قاشق چای خوری آب لیموی تازه، نصف قاشق چای خوری هل ساییده و یک قاشق چای خوری گلاب نیاز دارید.

ابتدا گلبرگ‌های گل محمدی را بررسی و قسمت‌های زردرنگ و پژمرده آن را جدا کنید. سپس آن‌ها را در یک ظرف با مقداری آب و یک قاشق آب لیمو به مدت سه تا چهار دقیقه بجوشانید تا تلخی اش گرفته شود. سپس آن‌ها را با آب سرد به آرامی آب بکشید و روی پارچه‌ای نخی پهن کنید تا کامل خشک شوند و آب اضافی وارد مربا نشود. در قابلمه‌ای شکر و آب را ترکیب کنید و روی حرارت ملایم ۱۰ دقیقه‌ای بگذارید تا شربت شروع به غلیظ شدن کند. حالا گلبرگ‌های آماده شده را به آن اضافه کنید. بعد هم گلاب و هل را بیفزایید. حدود ۴۵ دقیقه صبر کنید تا مربا قوام پیدا کند. در اواخر پخت هم آب لیمو را اضافه کنید تا از شکرک زدن مربا جلوگیری شود.

دمنوش گل محمدی

برای تهیه دمنوش گل محمدی کافی است مقداری گلبرگ گل را درون قوری بریزید و روی آن آبجوش ببندید. بعد هم آن را روی حرارت غیرمستقیم یا بخار آب ۱۵ تا ۲۰ دقیقه دم کنید. این دمنوش را‌ می‌توانید همراه با عسل، شکر، خرما یا کشمش بخورید. به ازای هرلیوان آب یک قاشق غذاخوری گلبرگ کفایت می‌کند. دمنوش گل محمدی را‌ می‌توان ترکیبی با دیگر دمنوش‌ها هم تهیه یا مصرف کرد، مانند دمنوش گل محمدی و زعفران و هل، دمنوش گل محمدی و دارچین، دمنوش گل محمدی و نعنا یا دمنوش گل محمدی و چای سبز یا سیاه.

در ادامه حتما بخوانید سطح زیر کشت گیاهان دارویی خراسان رضوی بیش از ۲۸ هزار هکتار است 

گلبرگ‌های خشک شده

برای اینکه در همه طول سال به گل محمدی خشک دسترسی داشته باشید، مقداری گل محمدی تازه بخرید. شما، هم می‌توانید گلبرگ‌ها را از بخش سبز آن جدا و روی توری پهن کنید تا خشک شوند و هم می‌توانید غنچه‌های بسته آن‌ها را به همان شکل بگذارید تا خشک شوند. فقط یادتان باشد، نباید گل‌ها را در آفتاب مستقیم خشک کنید، چون در این صورت هم رنگ و هم بوی گلبرگ‌ها ازبین می‌رود. گل‌های خشک شده را درون ظرفی شیشه دربسته‌ای بریزد و درجایی خشک و خنک نگهداری کنید. از این گل‌های خشک شده برای تهیه دمنوش، چای، تزیین دسر‌ها و شیرینی‌ها و دیگر غذا‌ها می‌توانید استفاده کنید.

گلاب خوش عطر

گلاب دارای طبعی میانه است با خواص فراوانی برای درمان بسیاری از درد‌ها و بیماری ها، مانند اینکه مقوی معده، قلب، کبد و اعصاب است و یک آرام بخش قوی محسوب می‌شود. این مایع خوش بو تحریک کننده جریان خون نیز هست و بافت پوست را به تولید سلول‌های جدید تحریک می‌کند.

روش تهیه گلاب خانگی

برای تهیه گلاب خانگی از روش‌های زیادی می‌توان کمک گرفت. فقط کافی است به مقدار نیازتان گلبرگ تازه گل محمدی تهیه کنید. برای این منظور:

کتری بزرگی را روی اجاق گاز قرار دهید. دهانه کتری را به وسیله یک لوله به داخل ظرف بزرگ شیشه‌ای متصل کنید. این لوله باید بلند باشد، چون حد فاصل بین کتری و ظرف شیشه‌ای، باید ظرف آب سردی قرار دهید و لوله را در این آب بگذارید تا عمل تقطیر انجام شود.

حالا کتری را تا نیمه از گلبرگ گل محمدی پرکنید و درون آن آب بریزید طوری که روی گلبرگ‌ها را آب بگیرد.

حرارت را روشن کنید تا آب به حالت جوش درآید. سپس حرارت را کم کنید. هنگامی که آب کتری تمام شد، حرارت را خاموش کنید و محتویات لوله را درون ظرف شیشه‌ای خالی کنید و آن را درون یخچال بگذارید.